Kemalangan tragis pada 9 Jun yang mengorbankan 15 pelajar Universiti Pendidikan Sultan Idris telah menarik perhatian seluruh negara terhadap Lebuhraya Timur-Barat (JRTB). Ramai menganggap jalan berusia lebih 40 tahun ini antara yang paling sukar dilalui kerana sempit, berliku, tiada papan tanda amaran, garisan jalan yang pudar, pencahayaan yang lemah dan kehadiran haiwan liar.

Statistik polis menunjukkan terdapat 3.14 juta kemalangan jalan raya di seluruh negara antara 2019 hingga 2023, dengan purata 1,720 kes setiap hari. Namun pakar menjelaskan bahawa kebanyakan kemalangan berpunca daripada sikap pemandu, bukan semata-mata keadaan jalan. Institut Penyelidikan Keselamatan Jalan Raya Malaysia (MIROS) menyatakan lebih 80% kemalangan berlaku akibat kecuaian manusia, manakala hanya 13% disebabkan keadaan jalan atau infrastruktur.

Kementerian Kerja Raya juga menegaskan bahawa mereka tidak pernah mengabaikan penyelenggaraan jalan di bawah seliaan mereka. Jabatan Kerja Raya (JKR) bertanggungjawab menyelenggara kira-kira 15,000 km jalan persekutuan di Semenanjung Malaysia, dengan perbelanjaan sebanyak RM5.49 bilion antara 2023 hingga Mei 2025.

JRTB merupakan sebahagian daripada Laluan Persekutuan 4, sepanjang 292.39 km dari Gerik (Perak) ke Jeli (Kelantan), merentasi juga kawasan Kedah.

Menteri Kerja Raya, Datuk Seri Alexander Nanta Linggi, berkata kajian trafik terkini menunjukkan jalan dua lorong ini masih berada dalam keadaan baik dan mampu menampung jumlah trafik sedia ada. Laluan ini direka mengikut bentuk muka bumi Banjaran Titiwangsa dan diklasifikasikan sebagai selamat.

Menurutnya, kira-kira 2,409 kenderaan menggunakan jalan ini setiap hari, dengan 31.2% daripadanya merupakan kenderaan berat. Oleh itu, keperluan untuk membina lorong memotong atau mendaki adalah wajar. JKR bersama syarikat konsesi akan terus melaksanakan kerja penyelenggaraan berkala dan kecemasan, termasuk menampal lubang jalan dalam tempoh 24 jam selepas dikesan.

Disebabkan kekangan bajet, kementerian menggunakan pendekatan berfasa dengan impak tinggi untuk menaik taraf jalan ini. Sebanyak RM55 juta diperuntukkan untuk kerja pembaikan JRTB bagi tahun 2025. Kerja-kerja ini bermula pada April dan dijangka siap menjelang November. RM35 juta digunakan untuk menurap semula jalan, manakala RM14.5 juta bagi kerja bukan turapan seperti penggantian penghadang jalan, pemasangan papan tanda amaran, pembinaan longkang, dan mengecat semula pagar jambatan.

Sebanyak RM3.59 juta diperuntukkan untuk memasang lampu jalan solar di kawasan gelap dan berisiko tinggi, dan RM1 juta untuk penilaian keadaan permukaan jalan di seluruh laluan FT4 di Perak, bagi merancang kerja pembaikan yang lebih tepat.

Ketua Pengarah JKR, Datuk Roslan Ismail, menyatakan bahawa sejak 2018, terdapat 16 lokasi berisiko kemalangan tinggi (blackspot) dikenal pasti di sepanjang JRTB. Program rawatan blackspot telah dilaksanakan sebagai sebahagian inisiatif naik taraf keselamatan jalan dengan pendekatan kos rendah tetapi impak tinggi.

Masalah biasa di lokasi ini termasuk papan tanda yang rosak atau tidak mencukupi, garisan jalan yang pudar, pencahayaan yang lemah, selekoh tajam serta permukaan jalan yang rosak.

Untuk memantau laluan FT4 dengan lebih cekap, terutamanya antara Baling dan Jeli, JKR menggunakan teknologi pintar dengan bantuan AI. Kamera yang dipasang pada kenderaan rondaan seperti motosikal atau pacuan empat roda akan mengesan lubang secara automatik. Sistem ini mengambil gambar, mengenal pasti kerosakan berdasarkan bentuk atau tekstur, mencatat lokasi dengan GPS dan menghantar maklumat kepada aplikasi untuk disahkan dan diambil tindakan segera.

Roslan berkata kaedah ini mempercepatkan proses pembaikan, mengurangkan kesilapan dan mengurangkan kebergantungan kepada laporan bertulis. Ini sejajar dengan objektif kementerian untuk meluaskan penggunaan sistem pintar dalam penyelenggaraan infrastruktur awam.

Bagi rancangan jangka panjang, JKR telah mengemukakan cadangan baharu di bawah Rancangan Malaysia Ke-13 (2026–2030), memberi keutamaan kepada kawasan kritikal di Gerik (114.66 km) dan Jeli (46.5 km). Cadangan termasuk membina lorong memotong, memperbaharui garisan jalan, menaik taraf sistem saliran dan keselamatan serta membina lintasan khas untuk haiwan liar.

Sementara itu, Menteri Nanta menyeru orang ramai agar menyokong usaha penyelenggaraan jalan dengan memberikan maklum balas dan melaporkan sebarang kerosakan seperti lubang, tanah runtuh atau papan tanda rosak. Beliau juga mengingatkan pengguna jalan, terutama pemandu kenderaan berat, supaya mematuhi had laju dan menggunakan laluan khas untuk mengelakkan kerosakan jalan yang lebih cepat.

Sumber : Bernama